1850-1936 yılları arasında yaşamış ünlü fransız kimyager. özellikle kimyasal denge konusundaki prensibiyle tanınmıştır.
paris'te doğdu. tanınmış bir malzeme mühendisi olan babasından etkilendi. 1869'da ecole polytechnique 'e yazıldı. oradaki öğrenciliği sırasında savaş çıkması üzerine asteğmen olarak paris kuşatmasında görev aldı. sonra başarılı öğrenimini devam ettirip tamamladı ve evlendi.
öğrenimini mühendislik üzerine yapmakla birlikte, kariyerini kimya öğretmenliği üzerine kurmayı seçti. 4 başarısız denemeden sonra 1907'de bilim akademisi'ne üye seçildi. aynı yıl isveç kraliyet bilim akademisi'ne de seçildi.
kimya üzerine yoğun çalışmalar yapmıştır. bunlardan en bilinenler le chatelier ilkesi (kimyasal denge ile ilgilidir) ve ideal bir çözeltide tuzların değişken çözünürlüğü üzerine olanlardır. öte yandan metalurji üzerine de detaylı çalışmalar yaptı, endüstriyel uygulamalar üzerine çalıştı, bu çalışmalarına bugün lafarge olarak tanınmış olan çimento firmasına danışmanlık da dahildir.
taylorizm gibi endüstriyel konuları da inceleyen ve bu konularda da yazılar yazan le chatelier, siyasi açıdan muhafazakardı. siyasi olarak görüşlerini de yer yer açıkladı ve savunduysa da aşırı hareketlerin içine girmekten kaçınmıştır. ünü artan le chatelier, sağlığında légion d'honneur'u da içeren önemli ünvan ve nişanlar almıştır.
LE chatelier prensibi
Le Chatelier
İlkesine
göre, kimyada dengedeki bir sisteme dışarıdan bir etkide bulunulduğunda,
sistem bu etkiyi azaltıcı yönde yeni bir denge hali oluşturur. Henry Louis Le Chatelier ve Karl Ferdinand Braun bu ilkeyi birbirlerinden bağımsız
olarak bulmuştur. Bu yüzden Le
Chatelier-Braun İlkesi olarak
da bilinir. Henry Louis Le Chatelier Kimyasal Tepkimelerde Denge Sabiti
Formülü: Kd = 1/KP(RT)n ‡T = Mutlak sıcaklık (K)‡ R = ideal gaz sabiti‡ n =
Gaz fazındaki ve çözelti hâlindeki ürünlerin kat sayıları toplamı - Gaz fazındaki
ve çözelti hâlindeki girenlerin katsayıları toplamı derişim sıcaklık ve basınç
değiştirmedikçe denge konumu korunur . Ancak bu koşullardan biri veya bir kaçı
değiştirildiğinde tepkimenin denge konumu bozulur ve sistem bu etkiyi azaltacak
yöne kayar.
Amino
asitler protein oluşturmak üzere kimyasal olarak birleşirken aralarında
"peptid bağı" denilen özel bir bağ kurarlar. Bu bağ kurulurken bir su
molekülü açığa çıkar. Bu durum, ilkel hayatın denizlerde ortaya çıktığını öne
süren evrimci açıklamayı kesinlikle çürütmektedir. Çünkü, kimyada "Le
Chatêlier Prensibi" olarak bilinen kurala göre, açığa su çıkaran bir
reaksiyonun (kondansasyon reaksiyonu) su içeren bir ortamda sonuçlanması mümkün
değildir. Sulu bir ortamda bu çeşit bir reaksiyonun gerçekleşebilmesi, kimyasal
reaksiyonlar içinde "oluşma ihtimali en düşük olanı" olarak
nitelendirilir.
Dolayısıyla,
evrimcilerin hayatın başladığı ve amino asitlerin oluştuğu yerler olarak
belirttikleri okyanuslar, amino asitlerin birleşerek proteinleri oluşturması
için kesinlikle uygun olmayan ortamlardır. Kimyacı Richard E. Dickinson bunun
nedenini şöyle açıklar: Eğer protein ve nükleik asit polimerleri öncül
monomerlerden oluşacaksa polimer zincirine her bir monomer bağlanışında bir
molekül su atılması şarttır. Bu durumda suyun varlığının polimer oluşturmanın
aksine, ortamdaki polimerleri parçalama yönünde etkili olması gerçeği
karşısında, sulu bir ortamda polimerleşmenin nasıl yürüyebildiğini tahmin etmek
güçtür.66
Öte
yandan, evrimcilerin bu gerçek karşısında iddia değiştirip, ilkel hayatın
karalarda oluştuğunu öne sürmeleri de imkansızdır. Çünkü ilkel atmosferde
oluştukları varsayılan amino asitleri ultraviyole ışınlarından koruyacak yegane
ortam denizler ve okyanuslardır. Amino asitler karada ultraviyole yüzünden
parçalanırlar. Le Chatêlier prensibi ise denizlerdeki oluşum iddiasını
çürütmektedir. Bu durum da evrim teorisi açısından bir başka çıkmazdır.
Kaynakça: wikipedia,http://www.uludagsozluk.com/k/henry-louis-le-chatelier/
Ozancan Gündoğdu 11-C 1282
